Stratejik Yönetimin Çalışan Performansına Etkisi
İnsan hayatının birçok farklı noktasında kullanılan bir kavram olmasına karşın, performans, çoğunlukla, iş hayatı dahilinde, yoğun bir şekilde incelenen bir kavramdır. Bu vesile ile performans, çalışanların, mümkün olan en üst düzeyde işgücü ortaya koymaları neticesinde, devam eden iş faaliyetlerinin çalışanların ve istihdam edildikleri işletmeler açısından sağladığı fayda; düşük düzeyli olarak sergilenmesi neticesinde ise yine aynı taraflar için negatif yönlü bir tabloyu ifade etmektedir.
Stratejik bir yönetim bakış açısı ile ele alındığında ise performans, büyük ölçüde, çalışanların ve işletmelerin faaliyetlerinin önemli bir kısmına, gelecek odaklı etkilerde bulunan ve sadece bireyler ve işletmeler ile kısıtlı değil, onların çevrelerini de yakından ilgilendiren, geniş perspektifte bir kavramı ifade etmektedir. Stratejik bir yönetim algılaması içerisinde, çalışan performansı, çok kanallı bir yapının içerisinde, ortaya çıkmaya başladığı andan itibaren bireyden genele uzanan bir silsilede, geniş bir alanda etkilerini göstermektedir.
Performansın gelecek odaklı etkileri olan bir kavram şeklinde değerlendirilmesi, çalışan performansının, stratejik yönetim dahilinde önemli bir husus olduğunu göstermektedir. Buna göre stratejik yönetimin, çalışan performansına odaklanmasında, çalışanların ortaya koydukları performansın, işletmelerin kârlılık ve yönetimsel başarı unsurları ile alakalı olması kadar, stratejik yönetimin bireylerin sosyal yaşamlarına da etki eden bir performans algılaması ile ilgili olmasının etkisi bulunmaktadır. Buna göre stratejik bir yönetim planında, çalışanların performansı, bir anda, birden çok alana etki eden bir unsur olarak ele alınmak durumundadır.
Genel olarak ele alındığında, stratejik yönetim planlaması ile birlikte sürecin, çalışan performansı üzerindeki etkilerini aşağıdaki unsurlar dahilinde ele almak mümkündür:
• Çalışan bireylerin hem birer işgören hem de birer birey olarak değerli oldukları görüşünün benimsenmesi.
• Hem iş ortamında hem de sosyal yaşamlarında, bireylerin tüm faaliyetlerine, fiziksel ve mental olarak sağlıklı bir şekilde yetişmelerine destek sağlanması.
• Çalışanların, her alanda, pozitif bir bakış açısına sahip olmak sureti ile cesur ve özgüvenli bir şekilde hareket edebilmeleri adına teşvik edilmelerinin mümkün kılınması.
• Çalışanların hem iş ortamlarında hem de sosyal yaşamlarında, çevrelerindeki herkes ile uyumlu davranarak onlar için bir değer yaratmalarının mümkün kılınması.
Stratejik yönetim anlayışında, işletme yönetimlerinin, çalışanlarına değer vermelerinin ne denli geniş bir alanda yüksek performansa sebebiyet verdiğini gösteren bu unsurlar, söz konusu yönetim anlayışının çalışanların performanslarını uzun soluklu ve geniş bir perspektiften değerlendirmelerinin bir zorunluluk olduğunu da göstermektedir.
Öte yandan, stratejik yönetim algısı içerisinde, süreçlerin nitelikli bir şekilde değerlendirilebilmesi adına, çalışanların hemen hepsinin performanslarının çok boyutlu ve adil bir şekilde değerlendirilmelerinin önemi de ön plana çıkmaktadır. Özellikle de yoğun iş temposunun bulunduğu bir ortamda, stresin de yoğun olarak hissedildiği bir aşamada, stratejik yönetim algısına sahip işletmelerin, kesin bir şekilde, çalışanlarının performanslarını dikkatli bir şekilde değerlendirmeleri gerekmektedir. Bu tür nitelikli değerlendirmeler, çalışanların performanslarına her anlamda olumlu etki edebilmektedir ve onların gelecekteki performansları adına teşvik edilmelerini mümkün kılmaktadır.
Stratejik Yönetimin Çalışan Motivasyonuna Etkisi
Motivasyon kavramı, insan hayatının hemen her noktasında varlığını hissettiren, psikolojik bir unsurdur. Kavramsal olarak ele alındığında, motivasyon, bireylerin, belirlemiş oldukları bir hedefe yönelik olarak kendilerini mutlu eden ve pozitif olarak değerlendirilebilecek olan davranışları ortaya koyabilmesi adına kendi teşvik mekanizmalarını oluşturmaları ya da bu teşviki çevrelerinden elde etmeleri ile ortaya çıkan psikolojik bir durumdur. Motivasyon, bireyler açısından destekleyici bir nitelik taşımasının yanı sıra dışarıdan elde edilen ve çevre desteği ile oluşan unsurlar da motivasyon kavramının dahilinde ele alınmaktadır. Bu hali ile motivasyon, bireylerin tüm davranışları açısından bir dayanak olarak ele alınabilecektir.
İş dünyası dahilinde sık olarak kullanılan bir kavram olan motivasyon, iş dünyası açısından da farklı bir şekilde ele alınmaktadır. Buna göre iş dünyası açısından motivasyon, çalışanların, kendilerini bir görev ya da belirli bir plan doğrultusunda, başarıya odaklı bir biçimde teşvik etmek adına destek aldığı tüm içsel ve dışsal faktörleri kapsayan bir kavramdır. Çalışan bireyler açısından motivasyon sanıldığı gibi sadece maddi unsurları değil, aynı zamanda, manevi unsurları da bünyesinde barındırmaktadır. Fakat iş dünyasının şartlarına göre ele alındığında, motivasyon açısından, maddi unsurlar çok daha fazla ön plana çıkmaktadır.
Stratejik yönetim açısından bakıldığında ise motivasyon, belirlenmiş ve kararlaştırılmış hususların gerçekleştirilmesi adına, büyük ölçüde, işletme yönetimlerinin sorumluluk alması gereken bir konudur. Stratejik hedeflere doğru hareket edilirken, işletme yönetimlerinin, mümkün olduğunca yoğun bir biçimde, çalışanlarının motivasyonlarının yükselmesine sebebiyet verecek türden maddi ve manevi uygulamaları benimsemesi, sürecin şartlarının iyileştirilmesi adına önemli bir dayanak teşkil edecektir. Stratejik yönetimde, çalışanların sistem ve gelecek adına sahip oldukları değer düşünüldüğünde, işletme yönetimleri, çalışanların kendi kendilerini motive etmelerine süreci bırakmadan, hızlı bir biçimde, motivasyon odaklı unsurları hayata geçirmeleri gerekmektedir.
Stratejik yönetimin, çalışanları motive etme konusunda üstlenmesi gereken sosyal misyon, beraberinde, çalışan bireylerin motivasyonu açısından içsel ve dışsal motivasyon ayırımını doğurmaktadır. İçsel motivasyon, çalışan bireylerin, kendi kendilerini, ellerindeki imkanlar dahilinde motive etmelerini ifade etmektedir. Dışsal motivasyon ise başta işletme yönetimleri olmak üzere iş hayatındaki çevresel tüm unsurların, çalışanlara sağlamış oldukları motivasyon unsurlarını ifade etmektedir.
Stratejik açıdan ele alındığında ise dikkati çeken husus, mutlak olarak içsel motivasyon yapısını, dışsal motivasyon unsurlarının besliyor ve güçlendiriyor olmasıdır. Bir başka deyişle, stratejik bir yönetim anlayışını benimsemiş işletmelerde, içsel motivasyonun oluşabilmesi adına işletme yönetimlerinin, dışsal motivasyon yapısını sağlam, adil, kalıcı ve nitelikli bir şekilde oluşturmaları gerekmektedir.
Stratejik yönetim ile birlikte çalışanların motive edilmeleri adına geniş perspektiften bir değerlendirme yapılması neticesinde, aşağıda sıralanan dört farklı motivasyon unsurunun ön plana çıktığı görülmüştür:
• Fiziksel imkanlar: Çalışma ortamında, niteliği arttıracak türden ayarlamaların ve uygulamaların oluşturulması.
• Sosyal imkanlar: Çalışanların, iş ortamında, iş dışındaki faaliyetler ile de ilgilenme şanslarının sunulması.
• Psikolojik imkanlar: Çalışanların hem iş ortamına hem de sosyal yaşamlarına dair sıkıntıları konusunda, kurum içerisinde psikolojik destek sunulması.
• Ekonomik imkanlar: Çalışanların mevcut maddi kazanımlarının düzeyinin, çalışma ve dönem şartları ekseninde, sürekli olarak iyileştirilmesi.
Geçmiş yıllarda, çalışanların, sadece birer iş gören olarak değerlendirilmeleri neticesinde, eğer bir motivasyon unsuruna sahip olacaklarsa bunun yalnızca maddi unsurlar ile değerlendirilmesi konusunda bir konsensüs, iş dünyası içerisinde oluşmuştur. Fakat geçen zamanla birlikte rekabetin zorladığı işletmelerin stratejik yönetim anlayışına yönelik adımlar atmaları neticesinde, çalışanların sadece maddi unsurlar ile değil, aynı zamanda, manevi unsurlarla da teşvik edilmeleri ve motivasyon düzeylerinin arttırılması adına ciddi bir çaba sarf edilmeye başlamıştır. Çünkü çalışanların işletmelerinden yana olan beklentilerinin içerisinde, kendilerine sadece maddi imkanlar değil; bunun dışında, manevi, sosyal vb. unsurları da sunmalarının, ciddi ölçekli bir motivasyon etkisi yarattığı gözlemlenmiştir.
Stratejik Yönetimin Çalışan Verimliliğine Etkisi
Stratejik yönetim bakış açısına sahip işletmeler açısından ele alındığında ise verimliliğin çok daha hassas bir bakış açısı ile ele alındığı görülmektedir. Buna göre söz konusu işletmeler, çalışanlarının verimliliğini sürdürülebilir bir şekilde üst düzeyde tutmak adına, sürekli olarak onları desteklemekte ve maddi olduğu kadar manevi unsurları da sürecin içerisine dahil etmektedirler. Çünkü verimlilik, işletmeler için sadece belirli bir görev ya da sorumluluk sürecinde ortaya çıkmamakta, bunun ötesinde, uzun zaman yayılan ve temel olarak çalışanların emeklerinden beslenen bir husustur.
İşletmelerin stratejik yönetim bakış açısını benimsemeleri, özellikle toplam verimlilik konusunda önemli bir etki yaratmaktadır. Buna göre söz konusu işletmeler, işletmenin, çalışanlar başta olmak üzere tüm birim ve bireylerinden yüksek düzeyli bir verimlilik elde etmek adına birey-görev eksenini dengeli tutmaya ve çalışanların hepsinin, süreçlere eşit bir şekilde katılımını sağlamaya özen göstermektedirler. Bu sayede, çalışanların verimlilik konusundaki istek ve arzuları üst düzeye çıkarken, verimlilik açısından da stratejik yönetimin öngördüğü, gelecek odaklı sürdürülebilirlik algısı da yerleşik hale gelmektedir.
Stratejik yönetim, toplu olarak işletmelerin içerisinde hususların göz önünde bulundurulmasını ifade ederken, bununla birlikte verimliliğe olumsuz etki edebilecek türden tüm unsurların da süreç dışında çıkarılmasının büyük bir önemi bulunmaktadır. Buna göre stratejik bir planlama gerçekleştirilirken, mutlak olarak çalışanların sürece dair endişe duyacakları ya da olumsuz etkilenebilecekleri türden hususları varsa ortadan kaldırılması; eğer yoksa da tahminlere dayalı olarak bu sürecin gözden geçirilmesi gerekmektedir. Buna istinaden, stratejik yönetimin, gelecek odaklı bakış açısında, çalışanların verimliliğine tehdit oluşturabilecek tüm unsurlar için önleyici bir mekanizma ile hareket edilmesi, çalışanların odaklanma potansiyellerini arttıracaktır.
Öte yandan, işletmelerde, çalışanların verimliliği stratejik açıdan önemli bir husus olarak değerlendirilirken, bununla birlikte teknolojik ve dijital anlamdaki verimlilik de büyük bir önem arz etmektedir. Hem işletmelerin iş başarısının arttırılması hem de çalışanların faaliyetlerinin kolaylaştırılması adına, dönemin teknolojik ve dijital anlamda nitelikli olan unsurlarının kullanılması ve hatta işletme tarafından geliştirilmesi, işletmelerin ve çalışanların verimlilik potansiyellerinin arttırılmasına imkân sağlamaktadır. Bu nedenle de stratejik yönetim anlayışına sahip işletmeler, mutlak bir şekilde çalışan verimliliğine ek, teknolojik ve dijital verimlilik hususlarını da göz önünde bulundurmak zorundadırlar.
Başka bir açıdan bakıldığında ise son yıllarda dikkati çektiği üzere, çalışanların, verimlilik konusunda önem verdikleri, işletme içerisindeki sosyal imkanların göz önünde bulundurulması söz konusudur. Çalışanlar, her ne kadar kariyer ve maddiyat açısından tatmin olsalar da işletmelerindeki sosyal ortamın psikolojik getirileri onların verimliliklerine doğrudan ve dolaylı olarak etki etmektedir. Stratejik açıdan ele alındığında ise çalışanların sistem açısından taşıdıkları kritik değer göz önünde bulundurulduğunda, verimliliklerini sosyal ve psikolojik unsurlar üzerinden kurgulamaya çalışmak, işletmelerin, faaliyetleri konusundaki süreçleri kolaylaştıracaktır.
Çalışanların Stratejik Yönetim Açısından Stratejik İletişim ve Stratejik Planlama Beklentisi
Stratejik yönetim algısı dahilinde, önemli olarak görülen hususlardan bir başkası da iletişime yönelik nitelikli ve sürdürülebilir davranışlardır. Bu davranışlara istinaden, işletme yönetimi, öncelikle kendi çalışanları ile daha sonrasında da diğer tüm iş paydaşları ile nitelikli ilişki kurma çabası içerisindedir. Fakat bu iletişim sürecinin şekillendirilmesi adına stratejik bir bakış açısı ile hareket edilmesi ve nitelikli bir şekilde işletme faaliyetlerinin duyurulabilmesi adına, mutlak olarak stratejik bir iletişim mekanizmasının kurulması gerekmektedir. Stratejik iletişim, işletmelerin, kendilerine dair unsur ve hususları nitelikli, açık ve güven yaratacak şekilde iç ve dış paydaşları ile paylaşmasını ifade etmektedir.
Stratejik yönetim görüşü içerisinde çalışanların stratejik iletişimi önemsemeleri, bu tür bir iletişim anlayışının, çalışanların sürece dair olan inanç ve güvenlerini pekiştirmesidir. Çünkü çalışanlar, kendileri ile yakın ilişkiler kuran ve iletişim süreçlerini nitelikli unsurlar üzerine kurgulayan işletmelerine daha fazla verim sağlamaktadırlar. Genel olarak bakıldığında ise stratejik iletişimin unsurlarını aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür:
• İletişim, sürecin taraflarının hepsinin ortak çıkarlarına odaklanmak sureti ile gerçekleşmektedir.
• İş dünyası içerisindeki tüm paydaşların birbirlerinin çıkarlarına odaklanacakları bir iş ilişkisinin kurulması adına zemin yaratmaktadır.
• Bilgi temelli olarak işletmelerin belirli bir hedef belirlemelerine yönelik olarak ilişkiler kurmasına imkân vermektedir.
• İşletmenin dışarıdaki müşteri ve hedef kitlesi ile doğru ve detaylı unsurları içeren bir ilişki kurulmasına yardımcı olmaktadır.
Çalışanlar, stratejik bir yönetim mekanizmasının bulunduğunu bildikleri işletmelerinde, iletişimin önemine odaklanmakla birlikte bu iletişim sürecinin birçok farklı konuda olacak şekilde biçimlenmesini önemsemektedirler. Buna göre işletmelerde, stratejik iletişim, bir iç iletişim unsuru olarak kullanılmaktadır ve iç iletişimin unsurları aşağıdaki şekilde sıralanabilecektir:
• Enformansyon: İç paydaşlarla, işletmeye dair tüm bilgi ve verinin detaylı bir şekilde paylaşılmasıdır.
• Sosyalizasyon: İç paydaşların hem kendi aralarında hem de işletme yönetimi ile olan ilişkilerinin güçlendirilmesidir.
• Motivasyon: İç paydaşlarla, nitelikli bir çalışma temposu oluşturabilmek adına motive edilecek şekilde iletişim kurulmasıdır.
• Tartışma: Herhangi bir olumsuz duruma sebebiyet vermeden, işletmenin tüm iç unsurları ile yakın ilişkilerin kurulması ve görüşlerinin dinlenmesidir.
• Eğitim: İç paydaşların mesleki ve sosyal anlamda gelişimlerine odaklı olarak gerçekleşen iletişim şeklidir.
• Entegrasyon: İç paydaşların, farklı birimlerde ve görevlerde olsalar da ortak bir şekilde çalışabilmeleri adına iletişim kurmaya teşvik edilmeleridir.
Stratejik iletişim ile birlikte işletmelerin temel hedefinin, mümkün olduğunca iç paydaşları bir araya getirerek hareket etmelerini ve motive olmalarını sağlamaktır. Stratejik yönetim anlayışının benimsenmiş olduğu bir işletmede de çalışanların, genel olarak işletme yönetimlerinden yana olan beklentisi, taraflar arasında bir kaynaşma ve bütünleşme sağlayacak türden, kurumsal bir stratejik iletişim yapısının oluşturulmasıdır.
Stratejik yönetim süreçleri açısından önem arz eden hususların başında, sürecin ne şekilde planlanacağı gelmektedir. Özellikle de işletme yönetimleri, bu konuda, ne şekilde bir planlama yapacaklarına dair bir karar verdiklerinde, bu kararı doğru şekilde uygulama adına çabalamakta ve çalışanlarının da bu süreçteki yerlerini pekiştirmektedirler. Çalışanlar, stratejik bir yönetim deneme bonusu veren siteler casino siteleri yapısının içerisinde olma konusunda istekli olsalar da bu süre zarfı içerisinde, nasıl bir planlamanın içerisinde olacaklarını bilmek istemektedirler. Bu nedenle de stratejik yönetim dahilindeki stratejik bir planlama, içerisine çalışanların kararlarını da dahil eden ve buna göre hareket eden bir süreci ifade etmektedir.
Stratejik planlama, stratejik yönetimin genel algısına göre bir farklılık içermekte ve zamanın şartlarına göre hızlı bir değişiklik gösterebilmektedir. Temel yapı bozulmamakla birlikte dönemsel olarak ortaya çıkan şartlar, işletmelerin stratejik planlamalarının değişimine sebebiyet verebilmektedir. Bu noktada da önem arz eden husus, çalışanların, söz konusu planlama süreci içerisindeki değişikliklerden yana bilgilendirilmesi ve onların da görüşlerinin, sürecin içerisine entegre edilmesidir. Bu sayede, çalışanların yaklaşımları ile işletmelerin yaklaşımları arasında bir bağ kurulması söz konusu olabilecektir.
Stratejik yönetim anlayışı içerisinde önemli bir yer tutan esneklik, stratejik planlama süreçleri için de geçerlidir. Bu noktada da çalışanlar, işletmelerinden, stratejik planlama ile ilgili süreçlerde, gerekli olduğunda bir esneklik sağlanmasını beklemektedirler. İş şartlarının hafifletilmesi, teslim tarihlerinin makul bir şekilde ötelenmesi, baskın hale gelen temponun düşürülmesi, artan yüke karşılık ücretler düzeyinin yükseltilmesi gibi esneklikler, çalışanların, stratejik yönetim ve planlama süreçlerinde, işletme yönetimlerinden yana olan beklentilerinden olmaktadır.