Toksik Liderlik Davranışları ve Nitelikleri – II
Öte yandan, Wilson-Starks (2003), Lipman-Bluman (2005) ile Appelbaum ve Roy-Girard (2007) toksik liderlere dair özellikler ile ilgili olarak gerçekleştirdikleri araştırmalarındaki aşağıdaki bulguları daha fazla ön plana çıkarmışlardır. Buna göre toksik liderler;
- Çok fazla hesap yapmaları nedeni ile iş odaklı hareket edememektedirler.
- Çevrelerinin olumlu olarak gerçekleştirmiş oldukları eylemlere karşı katı ve ego temelinde bir bakış açısına ve karşıtlığa sahiptirler.
- Söylem açısından teşvik edici olmaktan uzak, moral bozulmasına sebebiyet verecek nitelikte tavırlara sahiptirler.
- Yaklaşımları, sorunların çözümünden ziyade sorunların boyutlarını tırmandırmaktadır.
- Çözüm üretme aşamasında gereken sorumluluğu almak yerine çok sayıda suçlu aramak sureti ile suçu fazla kişiye isnat ederek üzerlerindeki yükü azaltmaya çalışmaktadırlar.
- Kendilerine yakın olan bireyler ile çevrelerinin geri kalanı arasında derin bir uçurum yaratarak bariz bir ayrımcılığa sebebiyet vermektedirler.
- Kendilerinden sonra, gelecek süreçte liderlik rolünü üstlenecek türden bireylerin yetişmesine/yetiştirilmesine müsaade etmezler.
- Yasal olarak ellerinde bulunan ya da çevrelerinin kendilerine vermiş oldukları yetkileri hiçbir zaman sınırları dahilinde kullanmamaktadırlar.
- Güven konusunda ciddi ölçekli sorunları bulunmaktadır ve kendileri dışındaki hiçbir bireye güvenmemektedirler.
Çeşitli araştırmacılar tarafından ortaya konmuş olan ve yukarıda sıralanan toksik lider özellikleri, aslında bir liderin nasıl bir kimliğe sahip olmaması gerektiğinin açıklaması gibidir.
Çünkü toksik liderlerin bütünleştirici olmaktan uzak, sürekli olarak aşağılayan ve dışlayan tutumu, sistemin işleyişi açısından ciddi ölçekli sorunlara sebebiyet verdiği gibi aynı zamanda liderlin varlığının ve fonksiyonlarının da zarara uğramasına neden olmaktadır.
Bir başka değerlendirmede Kesken ve Ünnü, toksik liderliğin temelinde yer alan beş kişilik özelliğini aşağıdaki şekilde sıralamıştır:
- Narsisizm: Toksik liderler için kendileri vardır ve bundan başka herhangi bir birey ya da figür sürecin içerisinde ön planda olmamaktadır.
- Pesimizm: Toksik liderlerin değerlendirmelerinde, kendilerinin içerisinde olup da başarı kazanmayan herhangi bir faaliyet sürekli olarak kötülenir ve hiçbir zaman olumlu şekilde algılanmaz.
- İktidar arzusu: Toksik liderler, kontrol etme arzusunun ötesinde, ellerindeki iktidarın, sonsuza dek kendilerinde kalması konusunda ziyadesiyle ısrarcıdırlar.
- Nefret ideolojisi: Pesimizm ile bağlantılı olarak toksik liderler, kendilerinin olumlu olarak değerlendirmedikleri her şeyi bir düşman olarak nitelendirmekte ve onu yok etmek adına tüm şartları zorlamaktadırlar.
- Karizma: Toksik liderler gerek kendi değerlendirmeleri açısından gerekse de çevrelerini zorlamaları neticesinde, kendilerinin karizmatik birer lider oldukları konusunda bir düşüncenin yaygınlaşmasını zorunlu kılmaktadırlar.
Yukarıdaki bu beş unsur, toksik liderler açısından sık gözlemlenen davranışarının genel ismini ortaya koysa da aslında toksik liderlerin çevrelerine ne denli zarar verdiklerinin de bir görüntüsünü ortaya koymaktadır. Bununla birlikte toksik liderler, yukarıdaki beş kişilik niteliği ile birlikte kendilerinin ne denli uzlaşmaz özelliklere sahip olduklarını da ortaya koyulmaktadır.