İş Motivasyonu Kavramı
Motivasyonun en fazla önem arz ettiği alanların başında ise iş yaşamı gelmektedir. Geçmiş yıllarda motivasyon konusu iş dünyası içerisinde yeterince kendisine yer bulamamasına ve sürekli olarak göz ardı edilmesine karşın, artık motivasyon vazgeçilmez bir iş yaşamı faktörüdür. Geçmişte çalışanlardan tek beklenen, mutlak olarak kendilerine verilen görevi yerine getirmeleri ve bunun karşılığında da hak ettikleri ya da tam olarak hak etmemiş oldukları ücretlerini almaları olmuştur. Fakat geçen zaman ve modernleşen iş yaşamının şartları nedeni ile çalışanların önemi artmış ve onların teşvik edilerek performans göstermelerinin sağlanması işletmeler azından bir zorunluluk olmuştur.
Bu şekilde iş motivasyonu, çalışanlara, sadece kendilerine verilen görevi yerine getirmeleri beklenen bireyler olmadığının hissettirilerek, onların istek ve ihtiyaçlarına göre sağlıklı ve güvenilir bir iş ortamının yaratılması sürecidir. Bunun yanı sıra iş motivasyonu, çalışanların, kurumları tarafından kendilerine beklenen nitelik ve nicelikte işler ortaya koymaları adına onları olumlu yönde etkileme sürecidir (Kesici, 2006, s. 8).
İşletmeler, iş motivasyonunu her ne kadar yeterli ölçüde değerlendiremiyor olsalar da çalışanların beklentilerinin ve ihtiyaçlarının giderek daha da belirginleşmesi sonucu artık işletmelerin sürecin dışında kalması mümkün değildir. Çalışanlar, verimlilik ve yüksek performans konusunda bu denli motive olmaya ihtiyaç duyarken bu ihtiyaçların göz ardı edilmesi mümkün olmamaktadır. Bu nedenle de işletmeler giderek daha fazla çalışanlarını dinleme ve anlama ihtiyacı duymaktadırlar ki bu da onların süreci iyileştirme adına attıkları kritik adımlardan biridir. Böylelikle de motivasyon konusunda dair uygulamalar da kendiliğinden ortaya çıkmaktadır.
Öte yandan motivasyon, bireyi bilişsellik ve davranışsallık boyutunda hareket etmesi konusunda tetikleyen, bireyin öğrenmesini sağlayan itici bir unsurdur. Buna iş yaşamı özelinde bakıldığında, çalışanlar için motivasyon, bir çalışma içgüdüsü ve başarma isteğidir. Bu içgüdü ve istek hem tek bir çalışanın hem de toplu olarak tüm çalışanların öğrenme, uygulama ve başarma konusunda teşvikine yardımcı olmaktadır (Korkmaz, 2008, s. 17).
Bu nedenle artık işletmelerin konuyu sadece sözlü anlamda teşvik boyutundan çıkarmaları ve iş motivasyonu sağlamak adına daha somut adımlar atmaları gerekmektedir. Ücret artışı, sosyal aktiviteler, terfi ve çalışma alanının değiştirilmesi gibi basit düzeyden yüksek ölçekli uygulamalara geçiş, işletmelerin çalışanları üzerindeki iş motivasyonu etkisini olumlu hale getirmektedir. Çünkü çalışanlar sürekli olarak bir beklenti içerisindedirler.
Performans ve verimlilik olarak verdiklerinin süreklilik kazanabilmesi adına çalışanlar, bu konuda işletmelerinin de aynı performansı ve verimliliği sergilemesini ummaktadırlar. Bu umut, çalışanların gerektiği şekilde motive edilmesi ile gerçeğe dönüşebilmektedir. İş motivasyonu, çalışanların çeşitli psikolojik ihtiyaçlarından doğan, giderilmeyi bekleyen ve yönetici kesiminin bunun farkında olarak söz konusu beklentileri karşılamak adına verdiği mücadele ile ortaya çıkan bir eylemler bütünüdür (Can, 2002, s. 189).
Bu yaklaşım özelinde bakıldığında çalışanların istekleri baki, ancak değişiklik gösterebilirken, işletmelerin bu isteklerdeki farklılıklara göre hareket etme durumu bulunmamaktadır; işletmeler, kaçınılmaz bir şekilde, azami düzeyde bu istekleri karşılamakla yükümlüdür. Bu şekilde kendiliğinde, doğal ve etkin bir iş motivasyonunun oluşması da son derece mümkündür. Bu nedenle çalışanların işletme yönetimleri tarafından nitelikli bir şekilde takip edilmesi ve bu takibin sonucunda ortaya çıkan motivasyon ihtiyacının nasıl karşılanabileceğine dair fikir yürütülmesi gerekmektedir. Aksi takdirde süreç, kesin olarak işletmelerin aleyhine sonuçlanacak verimsizlik, performans düşüklüğü ve hatta işten ayrılma gibi dönüşü olmayan sorunlar ortaya çıkacaktır.
KAYNAKÇA
Can H., Organizasyon ve Yönetim (2. Baskı), Siyasal Kitabevi, Ankara, 2002.
Kesici, S., Bankalarda Motivasyon Ve İş Tatmini İlişkisi Ve Uygulamadan Bir Örnek, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli, 2006.
Korkmaz, S., Hastanelerde Doktor, Hemşire Ve Ebelerin Motivasyonunu Etkileyen Faktörler: Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin, 2008.
ICF Onaylı Sertifika programlarımız ile ilgili daha detaylı bilgi almak için bize ulaşabilirsiniz.