Çeşitli Mobbing Davranışları ve Bu Davranışın Yaratmış Olduğu Etkiler
Mobbing davranışı iş ortamı kadar toplumsal yaklaşımlar ve uygulamalar dahilinde de büyük değişikliklere sebebiyet vermektedir. Özellikle de sektörel unsurlar ve sektörün içerisindeki çalışanların kimliği son derece büyük öneme sahiptir. Buna göre ülkeden ülkeye mobbing davranışları farklılık gösterdiğini söylemek mümkündür. Bu konuda en uzun süreli çalışmaların yapıldığı ABD’de en sık görülen mobbing davranışları aşağıdaki şekilde incelenmiş ve 2000 yılında yayınlanan bir çalışmada aşağıdaki unsurlar ile ifade edilmiştir (Namie ve Namie, 2000, s. 27):
• Ortaya çıkan hatalardan dolayı çalışanın mesul tutulması.
• Çalışana kıdem ve yeteneklerine göre değerlendirildiğinde basit işlerin verilmesi.
• Çalışanın eğitim, yetenek vb. özelliklerinin eleştirilmesi.
• Yönetimin aldığı ve genellikle birbiri ile çelişen ve çalışanın iş disiplinini etkileyen kurallara uyulmasının istenmesi.
• Çalışanın, her an iş akdinin fesh edilmesi ile tehdit edilmesi.
• Çalışanın kişisel olarak hakarete uğraması ve aşağılamalara maruz kalması.
• Çalışanın işinde gösterdiği başarıların dikkate alınmaması
• Çalışanın işten kovulması
• Yüksek sesle konuşma, başkasının duyacağı ses seviyesinde aşağılamalara maruz kalma.
• Çalışanın, itibarının zedelenmesi.
Sıralanan unsurlara bakıldığında, mobbing için herhangi şekilde bir sınırlandırmanın bulunmadığı ve bireylerin, mobbing baskısı uygulamak adına birbirinden farklı yöntemleri denedikleri ve belki de etkilerine göre mobbing davranışlarının yönünü değiştirdikleri görülmektedir. Bu değişiklik, mobbing davranışına maruz kalan tarafların sürecin içerisinde ciddi ölçekli zarar görmelerine sebebiyet vermektedir.
İnsan psikolojisi üzerinde derin ve kalıcı etkiler bırakan mobbing, bu sorunu yaratan birey ya da gruplar tarafından sürdürülebilir olduğu süre zarfında, etkiler giderek derinleşmekte ve çalışma temposunu olduğu kadar bireyin sosyal yaşamdaki kimliğini ve genel durumunu da olumsuz etkilemektedir. Temel olarak mobbing sorununun yaratmış olduğu etkileri aşağıdaki unsurlarla değerlendirmek mümkündür (Kaya, 2015, s. 371):
• Çalışan bireylerin mesleki bütünlük ve mesleki benlik duygularının zedelenmesi ve işletmelerine olan aidiyet duygularının zedelenmesi,
• Paranoya ve durum karışıklığı yaratılmak sureti ile çalışanların sürecin içerisindeki rollerinin giderek etkisizleştirilmesi,
• Özgüven duygusunun zedelenmesi ile birlikte bu konuya dair sadece iş ortamında değil, aynı zamanda sosyal hayatta da ciddi ölçekli sorunların yaşanması,
• Özellikle iş yaşamında, huzursuzluk, korku, utanç, öfke ve endişe duygularını yoğun bir şekilde hissedilmesi,
• Psikolojik travma ve stres baskısı ile süreçlerin yönetimi konusunda ciddi ölçekli sorunların yaşanması,
• Zaman içerisinde fiziksel ve ruhsal sorunların birlikte yaşanmaya başlanması ve bu durumun süreklilik kazanması.
Yukarıdaki değerlendirmeler ışığında, mobbing davranışlarının, bireylerin hayatını çok yönlü bir şekilde etkilediği ve bu etkinin de sürdürülebilir hale geldiği gözlemlenmektedir. Bu şekilde bireyler öncelikle iş ortamında ciddi şekilde hırpalanmakta, daha sonrasında ise sosyal yaşamlarında gözle görülür sorunlar yaşamaktadırlar ki bu sorunlar bireyler açısından psikolojik olmanın ötesine geçmek sureti ile fizyolojik sorunlara da dönüşebilmektedir.
KAYNAKÇA
Kaya, R. (2015). İşçilerin Maruz Kaldığı Mobbing ve Ülkelerin Karşılaştırmalı Analizi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(20), 369-381.
Namie, G. & Namie, R. (2000). The Bully at Work. Naperville IL: Sourcebooks, Inc.
ICF Onaylı Sertifika programlarımız ile ilgili daha detaylı bilgi almak için bize ulaşabilirsiniz.