“Yaşam Çarkı”, bir koçun kişisel envanterinde en güçlü ve çok yönlü koçluk araçlarından biri olarak kabul edilir. Aynı zamanda basit, kullanımı kolay ve son derece esnek olması, onu önemli kılan özelliklerindendir. Her koçluk durumu ve danışan için uygulanabilir bir nitelik taşır, bu da onu koçluk uygulamalarında temel bir araç haline getirir. Bu araç, hem koçluk yapan hem de danışanlar için hızlı bir genel bakış sağlar. Koçluk soruları ile birleştirilerek yaşam çarkı egzersizi, güçlü bir koçluk aracı olarak görev yapabilir.
Bu sorular, bir koçluk oturumunda yaşam çarkı değerlendirmesini kullanırken takip edebileceğiniz sırayla verilmiştir. Sorular ayrıca, çark puanlama sonuçlarının gözden geçirilmesiyle başlayarak, çarkta odaklanılacak bir alanın seçilmesiyle, beyin fırtınası yapılmasına, bir eylem planına karar verilmesine ve oturumun tamamlanmasına kadar gruplandırılmıştır.
1) Yaşam Çarkı Sonuçlarını Gözden Geçirmeye Yönelik Koçluk Soruları
Danışanlarınızın çarka verdikleri yanıtların (tepkilerinin) görüntüsünü alarak başlayın:
“Eğer bu (kelimenin tam anlamıyla) yaşam çarkınız olsaydı, inişli çıkışlı bir yolculuk mu olurdu?”
“Peki tamamlanmış çarkınıza baktığınızda hayatınız hakkında ne hissediyorsunuz?
“Sizin için ne gibi sürprizler var?”
“Sizi şaşırtmayan ne?”
“Bir an için bunun başka birinin yaşam çarkı olduğunu hayal edin. Ne fark ettiniz? Peki onlara ne söylersiniz?”
2) Danışanınızın Odaklanacağı Yaşam Alanını Seçmesine Yardımcı Olacak Sorular
Danışanınızın çarkın hangi bölümünü yakınlaştırmak istediğini bulalım. Bu büyük olasılıkla düşük puana sahip bir alan olacaktır, ancak bu mutlaka gerekli değildir…
“En çok hangi çark kategorisini geliştirmek istersiniz?”
“Hangi yaşam alanı en çok ilginize ihtiyaç duyuyor?”
“Peki hangi segment üzerinde çalışmaktan en çok heyecan duyarsınız?”
“Hangi yaşam alanı üzerinde çalışmalısınız (ama belki de istemiyorsunuz)?”
“Peki ilk olarak hangi yaşam alanı üzerinde çalışacaksınız?”
Danışanınızı daha derinlemesine keşfetmek için bir çark segmenti seçtikten sonra, ona o bireysel yaşam alanı konusunda koçluk yapın.
3) Bireysel Çark Segmentlerini Keşfetmeye ve Daha Derinlere İnmeye Yönelik Koçluk Soruları
Danışanınızın bu alandaki mevcut “gerçekliğini” keşfederek başlayın. Burada onlar için hayat nasıl?
“Şu anda bu alanda nasıl vakit geçiriyorsunuz?”
“Şu anda bu yaşam alanında sizin için neler çalışıyor? Peki ne çalışmıyor?”
“Bu alanda nasıl vakit geçirmek istersiniz?”
“Burada bakmaktan kaçındığınız şey ne olabilir?”
“Şu ana kadar bu alanda işleri geliştirmek için ne gibi adımlar attınız?”, “Peki bu ne kadar etkiliydi?”
“Hayatınızda bu alanın istediğiniz gibi olmasına ne engel oluyor?”
“Hayatınızın bu alanını daha tatmin edici hale getirmenin önündeki engeller nelerdir?” Bunlar büyük ya da küçük olabilir. Bana 5-10 şeyin listesini verebilir misiniz? En büyük etkiyi yaratan engeller hangileri?”
“Konu bu alanı geliştirmek olduğunda kendi yolunuzun neresine varıyorsunuz?”
4) Danışanların Vizyonlarıyla Bağlantı Kurmaya Yönelik Koçluk Soruları
Beyin fırtınası fikirlerine geçmeden önce, danışanınızın yaşamının bu alanının nasıl olmasını istediğini hayal etmesine yardımcı olun.
“Hayatınızın bu alanında ne gibi değişiklikler olacağını hayal edebiliyorsunuz?” “Ne hayal edebilirsiniz?
“Bu yaşam alanıyla ilgili idealiniz ya da hayaliniz ne olurdu?”
“Bana bu alanda 10 puanın nasıl görüneceğini açıklayın.”
5) Eylem Fikirleri İçin Beyin Fırtınası Yapmak İçin Koçluk Soruları
Danışanınız artık neyin işe yarayıp neyin yaramadığını (ve neyin buna engel olduğunu) anladığına göre, bazı eylem fikirleri için beyin fırtınası yapmanın zamanı geldi.
“Bu yaşam çarkı alanında puanınızı artıracak hangi fikirleriniz var?”
“Hayatınızın bu alanında sizi en çok rahatsız eden şey nedir? Peki bu konuda ne yapabilirsiniz?”
“Yapılması gerçekten zor olsa bile puanınızı kesinlikle artıran şey nedir?”
“Yapmanız gereken değişiklikler nelerdir?”
“Hangi değişiklikleri yapmak istiyorsunuz?”
“Ne yapmanız gerektiğini içten içe bilseydiniz, bu ne olurdu? (Unutmayın, sırf yüksek sesle konuştuğunuz için bunu yapmak zorunda değilsiniz; ancak yüksek sesle konuştuğumuzda, gerçeklerle cesurca yüzleşiriz ve sonraki adımlara karar verebiliriz.)”
“Neyi daha az yapabilirsiniz? Neyi daha fazla yapabilirsiniz?”
“Bu alanın 10/10 puan alması için ne gerekir?”
“Bu alandaki en iyi arkadaşınız veya alanında uzman biri size ne yapmanızı tavsiye ederdi?”
“Ya zaman, para/zaman/enerji bir sorun olmasaydı? Ne yapabilirdiniz?”
“Hiçbir sınır, endişe veya kısıtlama olmasaydı o zaman ne yapardınız?”
“Her şeyi daha fazla dengeye getirebilecek önemli bir eylem olsaydı bu ne olurdu?”
6) Yaşam Çarkı Egzersizinden Eylemleri Sağlamlaştıracak Sorular
Artık danışanınızla birçok olası eylem için beyin fırtınası yaptığınıza göre, hangi eylemleri gerçekleştireceklerini kesinleştirmenin zamanı geldi.
“İlk önce yapılması gereken bariz değişiklik nedir?”
“Başlamak için atabileceğiniz en küçük adım nedir?”
“Hangi eylem sizi yakalıyor veya çağırıyor?”
“Yapmayı seveceğiniz değişiklik nedir?”
“Bu hafta anlamlı olacak hangi eylemi gerçekleştirebilirsiniz?”
“Bugün veya önümüzdeki 24 saat içinde ne yapacaksınız?”
“Tamam, bir planımız var! Bu konuda ne hissediyorsunuz?”
7) Değişimin Önündeki Engelleri Ortadan Kaldıracak Koçluk Soruları
Şimdi danışanınızın bir eylem planı var. Ama çoğu zaman hayat önümüze çıkıyor. Bu yaşam çarkı değerlendirme soruları, potansiyel engelleri önceden ele alıyor.
“Bugünlerde hepimiz çok meşgulüz: Hayatınızda bu değişikliklere nasıl yer açabilirsiniz?”
“Kendinizi nasıl yoldan sapmış olarak bulabilirsiniz? Yani bu eylemleri tamamlamanıza ne engel olabilir?”
“Başka ne gibi sorunlar olabilir? Ve başka? Ve başka?”
“Bu engelleri ortadan kaldırmak veya en aza indirmek için hangi fikirleriniz var?”
“Eylem planınızda ne gibi değişiklikler yapmanız gerekiyor?”
8) Sorumlu Kalmayı Sağlamlaştıracak Sorular
Şimdi danışanınızın eylem planına bağlı kalmasına yardımcı olmanın zamanı geldi.
“O halde gelin ne yapacağınızı gözden geçirelim…”
“Bu eylem planını 10 üzerinden tamamlama olasılığınız nedir? (1 son derece olası değil ve 10 kesinlikle kesin)”
“Bunu nasıl taahhüt edeceksiniz?”
“Bunu daha eğlenceli hale getirecek unsurlar neler olabilir?”
“İvmeyi nasıl sürdüreceksiniz?”
“Eyleminizi tamamladığınızı nasıl kanıtlayabileceksiniz/gösterebileceksiniz?”
“Bu değişiklikleri yapmak için ne gibi yardım ve desteğe ihtiyacınız olabilir? Peki kimden?”
“Bu eylemle ilgili olarak nasıl sorumlu tutulmak istersiniz?”
9) Yaşam Çarkı Koçluğu Oturumu Özet Soruları
Son olarak, yaşam çarkı koçluğu egzersizinizi tamamlamak için bu güçlü, açık uçlu koçluk sorularını sorabilirsiniz:
“Peki bu oturum sizin için nasıldı?”
“Kendiniz hakkında neler öğrendiniz?”
“Bu egzersizdeki en büyük kazancınız neydi?”
Bu koçluk soruları listesi Yaşam Çarkı’nı bir danışanla kullanma sürecinde yol gösterir ve Yaşam Çarkı’nın etkili bir şekilde nasıl kullanılacağı konusunda birçok fikir verir. Tüm koçluk seanslarında olduğu gibi, Yaşam Çarkı Egzersizini de yapabileceğiniz sonsuz yol vardır. Bu nedenle danışanınızı analiz edin ve danışanınıza nasıl ve ne şekilde daha derinlemesine koçluk yapacağınıza karar vermek için koçluk bilgilerinizi, becerilerinizi ve sezgilerinizi kullanın.
ICF koçlarından destek almak için Koçluk Merkezi ile iletişime geçebilirsiniz.