“Uygun şekilde belirlenmiş bir hedef, yarı yarıya ulaşılmıştır.”
Zig Ziglar (Amerikalı yazar, satıcı ve motivasyon konuşmacısı)
Ne sıklıkla kendinize önemli hedef veya hedefler belirlersiniz? Bir hedef listesi yapar mısınız? Hedef listenizi ne sıklıkla gözden geçirirsiniz? Evet, belki de hepimiz hedef belirlemenin önemli olduğunu biliyoruz, ancak geleceğimize yön verirken “ne kadar” önemli olduklarını fark edemiyoruz. Çoğumuz hedef belirlemiyoruz, yolumuza hedefimiz olmadan devam ediyoruz. Ama aslında hedef belirlemenin öneminin farkında olan birisi, yaşamını çok daha iyi bir hale getirebilir.
Hedef aslında tam olarak nedir?
Wikipedia’ya göre bir hedefin tam tanımı şöyledir: Bir kişinin veya bir sistemin, bir tür varsayılan gelişmede kişisel veya kurumsal olarak istenen bir son noktaya ulaşmak için öngördüğü, planladığı ve taahhüt ettiği istenen bir sonuç.
Hedefler, bizi hayatta ileriye taşıyan ve arzuladığımız sonuçlara ulaşmamıza yardımcı olan, erişilmek istenen yerdir, başarılmak istenen şeydir.
“Herkesin, bu dünyaya tırmanmak için gönderildiği kendi Everest Dağı vardır.”
Seth Godin (Dünyada iş alanında en çok satanlar listesinde kitapları bulunan yazar)
Hedefler, günlük yaşam ve iş dünyası da dahil olmak üzere herhangi bir çabada başarıya ulaşmanın önemli bir bileşenidir.
Bir kişi Everest’e tırmanmayı planlarken bir diğeri kırk yaşında emekli olmayı planlarken, bir başkasının amacı o gün yataktan çıkmak olabilir. İnsanlar olarak, genellikle gelişmenin ya da gelişmenin bir yolu olarak hedefler koyarız: Kilo vermek, sigarayı bırakmak, sağlıklı olmak, ilişkilerde bağlanma biçimlerimizi geliştirmek, sanatımıza daha fazla odaklanmak, hukuk fakültesine girmek ya da bir işe başlamak gibi. Dolayısıyla hemen herkesin kendisine göre, kendi yaşamına, amaçlarına, yeteneklerine, bilgisine, tutkusuna göre değişen çeşitli hedefleri vardır. Çoğu zaman bunun farkında oluruz veya olmayız, ama bazı hedefler doğrultusunda hareket ederiz. Aslında önemli olan, herkes için farklı olabilen bu hedefleri net bir biçimde belirleyebilmektir.
Hedef belirleme nedir?
Hedef belirleme, ulaşmak istediğiniz bir şeyi belirlediğiniz ve yol boyunca ölçülebilir hedeflerle tamamlayarak bunu başarmak için bir zaman çerçevesi belirlemeye başladığınız süreç olarak tanımlanabilir.
Tüm geçmişten, deneyimlerden ve sektörlerden başarılı olmuş insanların hikayelerine baktığımız zaman aslında kendilerine nasıl hedefler koyup onlara erilmek için çabalamış olduklarını görürüz. Evet, başarılı olan insanlar kendilerine o yöne doğru ilerlemek için çeşitli hedefler belirler. Çünkü hedef belirleme, kısa vadede bizi motive ederken aynı zamanda uzun vadeli büyük resmi aklımızda tutmamıza yardımcı olur.
Neden hayatta hedefler belirlemelisiniz?
Hedef belirleme esasında bilimsel olarak faydaları kanıtlanmış bir teoridir. Edward Locke ve Gary Latham (1990) hedef belirleme teorisinde liderler olan araştırmacılardır. Araştırmalarına göre, hedefler yalnızca davranışı ve iş performansını etkilemekle kalmaz, aynı zamanda genel olarak daha yüksek bir çabaya yol açan enerjiyi harekete geçirmeye de yardımcı olur. Daha yüksek çaba, kalıcı çabada bir artışa yol açar.
Esasen, hedeflere sahip olmak, nereden başladığınızı, şu anda nerede olduğunuzu ve ne kadar ileri gitmeniz gerektiğini belirlemenize yardımcı olur. Bu şekilde, hedef belirlemeniz, en önemli hedeflerinize doğru ne kadar iyi ilerlediğinizi belirlemenize yardımcı olacak kilometre taşları ve ölçütler olarak hizmet edebilir.
Açıkça tanımlanmış bazı hedeflere sahip olmak, kendiniz ve genel olarak yaşamınız hakkında daha iyi hissetmenize yardımcı olacaktır, özellikle bu hedeflere bağlı kaldığınızda, onlara ulaşmak için aktif olarak çalıştığınızda ve sonunda ilk beklentilerinizi gerçekleştirip aştığınızda bu sizi son derece motive edecektir. Bitiş çizgisini geçtikten ve hedefinize ulaştıktan sonra, muhtemelen yaptıklarınızdan gurur duyacaksınız.
Hedefler belirlemek, hayatta ilerlememize yardımcı olabilir. Hedefler bize takip etmemiz için bir yol haritası verir. Hedefler, başarısız olsak bile kendimizi sorumlu tutmanın harika bir yoludur. Hedefler belirlemek ve onlara ulaşmak için çalışmak, hayatta gerçekten ne istediğimizi tanımlamamıza yardımcı olur.
Hedef belirleme, hayatınızı şimdi olduğu yerden hem etkili hem de verimli bir şekilde gitmek istediğiniz yere götürmek için atabileceğiniz yönetilebilir adımların bir listesini verir. Bu doğrultuda hedefler, gerekli hedef düzeyinde performans göstermemizi sağlayacak stratejiler geliştirmemiz için bizi motive etmeye yardımcı olur. Hedefe ulaşmak ise, tatmin ve daha fazla motivasyona yol açar.
Etkili hedef belirleme, yalnızca daha büyük hedeflerinizi daha küçük, daha yönetilebilir hedeflere bölmenize yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda bu hedefler için harekete geçmeye başlamanızı da teşvik eder. Hedeflerinizi belirlemek ve planınızı uygulamaya koymak, onları başarmak için harekete geçmeye başlamanız için sizi motive eder. Bu hedefler size planlamanız ve üzerinde çalışmanız için bir şeyler verir. Esasen, ilerlemenize yardımcı olurlar.
Hedef belirlemek, aynı zamanda yeni davranışları tetiklemeye yardımcı olur, harekete geçmenizi sağlar, odaklanmanıza yardımcı olur ve hayatta bu ivmeyi sürdürmenize yardımcı olur.
“Büyük işler başaran herkesin büyük bir hedefi vardır, bakışlarını yüksek, bazen imkânsız görünen bir hedefe sabitlemişlerdir.”
Orison Swett Marden(SUCCESS dergisinin kurucusu)
Hedefler ayrıca odağınızı hizalamanıza ve kendi kendine hâkim olma duygusunu geliştirmenize yardımcı olur. Sonuç olarak, ölçmediğiniz şeyi yönetmeniz ve düzgün bir şekilde yönetmediğiniz bir şeyi ise geliştirmeniz mümkün olmayacaktır. Dolayısıyla kendinize hedef belirlemek, tüm bunları ve daha fazlasını yapmanıza yardımcı olabilir.
Hedef belirlemek aynı zamanda bazı şeylere öncelik vermemize de yardımcı olur. Bir hedef ya da plan olmadan hayatın içinde gezinmeyi seçersek, bu kesinlikle bizim seçimimizdir. Ancak hedefler belirlemek, gerçekten yaşamak istediğimiz hayatı yaşamamıza yardımcı olabilir.
Toparlayacak olursak, hedef belirlemenin pek çok faydası içinde en önemlilerini şu şekilde sıralamak mümkün olacaktır:
1. Hedefler Odak Sağlar
Hedeflerin önemi, yanlış yönde çalışarak enerjinizi boşa harcamaktan kaçınmanıza yardımcı olmalarıdır. Hedef belirlemeyi, gereksiz unsurları filtreleyen bir huni olarak düşünün. Geriye kalan şey, hedeflerinize odaklanmaktır. Zihniniz hedeflerinize odaklandığında, dikkatiniz dağılmadan veya kafa karışıklığı olmadan tüm enerjinizi bu hedeflere ulaşmaya yönlendirebilirsiniz.
2. Hedefler, Ertelemenin Üstesinden Gelmeye Yardımcı Olur
Hedef belirlemenin bir amacı, tamamlamayı hedeflediğiniz görevi bitirmek için kendinize bir zaman çizelgesi vermektir. Zaman çizelgesi sizi sorumlu kılar. Kendiniz için bir hedef belirlediğinizde , görevi bitirmek için kendinizi sorumlu kılarsınız. Muhtemelen otomatik bir hatırlatma olarak aklınızın bir köşesinde olacaktır; bu, erteleme eğiliminizin üstesinden gelmenize yardımcı olacaktır. Uzun vadeli hedef belirleme söz konusu olduğunda, bunları sabit zaman çizelgeleriyle daha kısa hedeflere bölmeniz önerilir.
3. Hedefler İlerlemenin Ölçülmesine Yardımcı Olur
Hedef belirleme, ölçütler belirlemek anlamına gelir. Hedef belirlemenin amacı, esasen birkaç kontrol noktası oluşturmaktır. Sabit kilometre taşları sayesinde ilerlemeyi daha iyi ölçebilirsiniz. Bu kontrol noktaları, ilerleme izleyicileri olarak hareket eder ve size güven verir. İlerlediğinize inanmanıza yardımcı olurlar. Kendiniz için hedefler belirleyerek ilerlemenizi ölçebilirsiniz çünkü her zaman karşılaştırmak için sabit bir son noktanız veya karşılaştırma ölçütünüz vardır.
4. Hedefler Motivasyon Sağlar
Hedef belirlemek önemlidir çünkü size ilham verip motive etmenize yardımcı olur. İyi planlanmış bir hedef, başarılı olma isteğinizi artıracaktır. Hayatınızdaki hedeflerin önemini belirleyerek, yolculuğunuza kendinize somut bir hedef verebilirsiniz. Ve bir hedef belirlediğinizde, odağınız doğal olarak motivasyona dönüşür ve hiç düşünmeden ilerleyebilirsiniz.
5. Hedefler, Sınırların Belirlenmesine Yardımcı Olur
Motivasyonu yüksek insanlar büyük hayaller kurabilirler, ancak verimsizliklerle savaştıkları için bazen daha küçük hedeflere ulaşabilirler. Bazen her hedefe ulaşmak mümkün değildir. Hayatınızdaki hedeflerin önemini anladığınızda, sınırlarınızı da tanırsınız. Bu, gereksiz dikkat dağıtıcı şeylerden uzaklaşmak anlamına gelir. Hedefleri olanlar, sağlıklı sınırlar çizmeyi de öğrenirler. Böylece zamanlarını ve çabalarını gerçekten önemli olan şeylere adamak için daha donanımlı hale gelirler.
6. Hedefler, Görevleri İlginç Kılar
Hedef belirlemenin amacı, size somut ilerleme kanıtı sağlamaktır. Bir hedefiniz varsa ve o hedef için çalışıyorsanız, küçük, sıradan işler bile sizin için anlam ve amaçla doldurulacaktır. Görevlerinize olan güveninizi, mutluluğunuzu ve bağlılığınızı artırın ve daha büyük bir hedefe bağlayarak işinizi daha ilginç hale getirin. Hedef belirlemenin önemi, küçük başarıları bile hesaba katmasıdır. Bu size ilham verir.
7. Hedefler Kişinin Kendini Geliştirmesine Yardımcı Olur
Hedef belirlemenin diğer bir önemi, insanların kendilerinin en iyi özelliklerini tanımasına yardımcı olmasıdır. Hedefler, kişinin gerçek ve tam potansiyeline doğru ilerlemesine yardımcı olur. Bir hedef için çalışmak kolay değildir. Bu süreç sınırlarınızı test edebilir ve yeteneğinizi kullanmanız için sizi zorlayabilir. Ancak hedefleri belirleme ve bunlara ulaşma sürecinin genel süreci, en iyi adımınızı atmanız için sizi teşvik edecektir. Konfor alanınızdan çıkmanızı ve hem profesyonel hem de kişisel olarak gelişmenizi sağlayacaktır.
8. Hedefler Geleceğinizi Netleştirir
Geleceğinizi netleştirmek istiyorsanız hedef belirleme önemlidir. Hedefler vizyonunuzu daraltır ve gelecekte kim olmak istediğinizi netleştirmenize yardımcı olur. Hedeflere sahip olmak, iş ve yaşamdaki amacınızı tanımlamanıza yardımcı olur ve ideal geleceğinizi yaratmanız için size ölçülebilir bir plan ve yol sunar.
9. Hedefler kendinize olan güveninizi artırır
Hedef belirleme, güven ve benlik saygısı oluşturmak için önemlidir. Hedef belirleme, kendinize olan güveninizi ve benlik saygınızı geliştirmenin en etkili yoludur. Spesifik, ölçülebilir hedefler belirlemek ve bu hedeflere ulaşmak için çalışmak, öz-değer duygularınızı ve kendinize olan güveninizi artırır.
Hedef belirleme eylemi, sizi hayattan gerçekten ne istediğinizi düşünmeye zorlar. Ulaşmak istediğiniz başarı düzeyi nedir? Sahip olmak istediğiniz gelir düzeyi nedir? Rahat hayatınız nasıl görünüyor? Peki ya hayalinizdeki ev? Hayallerinizi gerçekleştirmek için gelir açısından neye ihtiyacınız var? Bu nihai hedefi belirledikten sonra, arzularınızı ulaşılabilir, ölçülebilir hedeflere bölersiniz.
Bu hedefler sizi motive eder, ertelemekten kaçınmanıza yardımcı olur ve hayallerinizi gerçekleştirmeye odaklı kalmanızı sağlar. Bu nedenle, hayatınızı mümkün olan en iyi şekilde yaşamanızı sağlayan hedefler belirleme, bunlara ulaşma ve bunları aşma eylemidir.
Odak nereye giderse, enerji oraya akar, bu nedenle hedeflerinize odaklanmak çok önemlidir. Kendiniz için hedefler belirlememek, bunların bir listesini yapmak önemli bir başlangıç olacaktır. Ancak hedef belirleme tek seferlik bir çaba olmamalıdır. Bunun yerine, bunu bir yaşam biçimi haline getirmeye çalışmanız önemlidir.
Belirlediğiniz hedeflerinizi güvendiğiniz bir arkadaş, aile veya koçunuzla paylaşmak sizi daha sorumlu kılacaktır ve size hayal kırıklıkları veya engellerin üstesinden gelmek için sizinle birlikte çalışacak bir ortak sağlayacaktır. Ayrıca hedefleriniz konusunda doğru bir ortak bulmak, hedeflerinize ve bunlara nasıl ulaşacağınıza ilişkin olarak size dışarıdan objektif bir gözle değerlendirmeler sağlayacak, engelleri fırsatlara dönüştürmenize ve yolda kalmanıza yardımcı olabilecektir.
‘Şimdiden daha iyi bir zaman yok’ diye bir söz vardır. Kendinize hedefler koyamadığınız için zamanınızı boşa harcadığınızı düşünüyorsanız, üzülmeyin. Kendiniz için hedefler belirlemeye başlamak için asla geç değildir. Hedef belirlemek konusunda bir koç, sizi, isteklerinizi, amaçlarınızı, becerilerinizi, yeteneklerinizi analiz ederek doğru hedefler belirlemenize ve bunlara ulaştıracak olan yolları belirleyerek bu yolda ilerlemenize olanak tanıyacaktır. Kendiniz için belirlediğiniz hedefleri beraber değerlendirebileceğiniz, ulaşmak istediğiniz bu hedefler için nasıl hareket etmeniz gerektiğini belirleyebileceğiniz bir koçluk, yaşamınızda önemli bir kilometre taşı olabilir.