Pek çok farklı lider türü vardır, ancak çok az insan doğuştan liderdir. Çoğumuzun iyi bir lider olmayı öğrenmesi, geliştirmesi ve iyileştirmesi gerekir. Liderlik gelişimi, başarılı bir lider olmak için gerekli olan temel liderlik becerilerini ve özellikleri belirlemeyi ve bunlara hâkim olmayı içerir.
Başarılı bir yönetici olduğunuzu biliyorsunuz, özellikle de temel liderlik ilkeleri konusunda güçlü bir anlayışa sahip olduğunuzun farkındasınız. Ancak, yine de bir şeylerin eksik olduğunu mu düşünüyorsunuz?
Bu gibi durumlarda bir koç, sizi tanıyarak; düşüncelerinizi, özelliklerinizi, duruşunuzu, hedeflerinizi anlayarak ve olmak istediğiniz yere ulaşmanıza yardımcı olabilecek gerçek yaşam seçenekleri sunarak profesyonel kariyeriniz de temel liderlik becerileri ile büyük bir lider olmak arasındaki boşluğu kapatmanıza yardımcı olabilir.
Liderlik becerilerinin geliştirilmesinde koçluğun önemi
Liderlik becerileri, herhangi bir kariyer alanının zirvesine ulaşmak için gerekli olan kritik özellikler olarak kabul edilir. Lider olmak yalnızca otorite sahibi veya saygı duyulan bir kişi olmakla ilgili bir durum değildir. Başkalarına rehberlik etmek, ilham vermek ve onları motive etmekle ilgilidir. Zor zamanlarla karşı karşıya kalındığında veya iş yükünün yüksek olduğu dönemlerde liderlikle ilgili sorumluluklarından üstesinden gelmek zorlaşabilir.
Sular her zaman durgun olmayacaktır veya rüzgâr her zaman arkanızdan esmeyecektir. Bu tür durumlarda liderlik daha fazla öne çıkıp, zorlu şartlarda, fırtınada ilerleyen bir gemide hem gemiye hem mürettebata yol göstermek durumunda kalınabilir. Kariyerinizde ilerlemek için bir yapı veya net bir yön arıyorsanız koçluk bir lider olarak yeteneklerinizi büyük ölçüde artırabilir ve yeni başarı zirvelerine ulaşmanıza yardımcı olabilir.
Antrenörü olmayan profesyonel bir sporcuyu hayal edebiliyor musunuz? Sporcular kariyerleri boyunca oyunlarını geliştirmek ve takım arkadaşları ile etkileşimlerinde daha etkili olabilmek için koçluğu kullanmaya devam ederler. Sporcular, zirvedeyken bile, dinamik ve rekabetçi bir ortamda performans göstermeye ve gelişmeye devam etmek için koçluğu kullanırlar. Yöneticiler ve diğer liderler de aslında aynı nedenlerle koçluğa ihtiyaç duyarlar.
Liderlik becerileri, bir kişinin kariyer gelişiminde büyük rol oynayabilir. Teknik beceriler, doğuştan gelen bir karizma veya bir üniversite diploması çok önemlidir, ancak bunlar sizi bir yere kadar götürebilir. Etkili bir lider olmak, gelişmek ve kariyerinizi ilerletmeye yardımcı olmak için, iyi bir dinleyici ve iletişimci olma, çevrenizdekileri nasıl motive edip güçlendireceğinizi öğrenme, inisiyatif alma, eleştirel düşünme yeteneği gibi birtakım önemli becerilere de ihtiyacınız olacaktır.
Daha etkili bir lider olmanıza yardımcı olacak önemli özellikler olarak kabul edilen temel liderlik becerileri vardır ve koçluk uygulamaları bu becerileri geliştirmek noktasında gerçekten etkilidir. Bunlar içerisinde bazı örnekler şu şekildedir:
Koçluk, başarılı bir liderliğin çok önemli bir bileşeni olan duygusal zekanızı güçlendirmenin harika bir yolu olabilir
En etkili liderler, bu rolde diplomaları sayesinde değil, kendi duygularına hâkim oldukları ve yüksek düzeyde öz farkındalık geliştirdikleri için başarılı olabilirler. Başkalarının duygularını okuyup anlayabildiğinizde, kuruluşunuzdaki insanları anlamak ve hedeflediğiniz sonuçlara ulaşmak için onlara nasıl yaklaşmanız gerektiğini anlamak için daha donanımlı olmanız mümkündür.
Ayrıca onlarla empati kurmanın, onlarla iletişim ve etkileşim kurmanın ve onlara ilham vermenin daha kolay olduğunu fark etmeniz olasıdır. İyi liderler, değişimin kaçınılmaz olduğunu anlayacak ve kabul edecek duygusal zekaya sahiptir. Sadece tutarlılık adına bir statükoyu korumaya çalışmak yerine, değişimi ve yeniliği benimser; yeni fikirlere ve alternatif düşünme yollarına açık olur.
Bunların hepsi, insanların memnuniyetle takip edeceği bir liderin temel nitelikleridir. Profesyonel bir koç, kendinizi üzerinde düşünmeye sevk eden sorular sorarak ve herhangi bir anda nasıl hissettiğiniz konusunda kendinize karşı dürüst olmanızı teşvik ederek duygusal zekanızı beslemenize yardımcı olabilir.
Koçluk, sürdürülebilir bir büyüme planı oluşturmanıza yardımcı olabilir
Bazen becerilerinize ve gelişiminize odaklanmak zor olabilir, özellikle de işteki rolünüz, aileniz, arkadaşlarınız ve diğer taahhütlerinizle gelen tüm sorumlulukların arttığı zamanlarda bu daha zor olabilir. Ancak liderlerin temel özelliği, sürekli öğrenme ve gelişme iştahlarıdır. Bir koç, hedeflerinize doğru ilerleyen yolda ilerlemenize ve programınızın geri kalanına uyan bir gelişim planı oluşturmanıza yardımcı olabilir.
Bir koç, hedeflerle ilgili motivasyon ve açıklık sunmanın yanı sıra nesnel bir bakış açısı da sağlar. İşinizde ve özel yaşamınızda zorluklarla karşılaştığınızda ihtiyacınız olan yeni bir çift göz olabilir. Dışarıdan bakan profesyonel bir gözle kariyerinizde ilerlemenizi engelleyebilecek durumlara yeni bir bakış açısı sağlayabilir. İş sorunlarına nasıl yaklaşacağınız konusunda daha yaratıcı düşünmenize veya yaşamınızdaki sorunlara yeni bakış açıları önermenize yardımcı olabilir.
Koçluk uygulaması zayıf yönlerinizi belirlemenize yardımcı olabilir
Büyük liderlerin sonradan büyük lider olmadıkları, lider olarak doğdukları söylenir. Ancak, kelimenin tam anlamıyla yorumlanırsa, bu kavram oldukça sınırlayıcıdır. Mükemmel bir lider olarak doğduysanız, neden kendinizi geliştirmek için herhangi bir çaba gösteresiniz? Gerçek liderler, onları gerçekten farklı kılan şeyin, yaşam boyu devam eden bir süreç olan kendi kendine gelişme konusunda arzularının olduğunun farkındadır.
Bir lider olarak, her şeyi bilmediğinizi anlamanız önemlidir. İyi liderler her zaman yeni beceriler öğrenmeye ve büyümeyi benimsemeye hazırdır. Yetenekli bir koç, sizi daha etkili bir lider olmaktan alıkoyan yönlerinizi ele almanıza yardımcı olacaktır.
Benlik saygısı sorunları, özgüven eksikliği veya diğer bazı iç engeller olsun, bir koçluk programı bu engellerin üstesinden gelmenize ve kendinizi nasıl idare ettiğiniz konusunda daha fazla kontrol sahibi olmanıza yardımcı olabilir. Zamanla, liderlik becerilerinizin işin ötesinde kişisel ilişkilerinize yayıldığını ve sizi hayatınızın her alanında daha kendinden emin ve başarılı bir insan yaptığını görmeniz mümkün olacaktır.
Kişisel farkındalık kazanmaya yardımcı olur
Kişisel farkındalık, herhangi bir koçluk türünün en önemli gelişim alanlarından biridir. Hepimizin gelişmeye ihtiyaç duyan kör noktaları vardır ve bir lider kendi performansından memnun olsa da ekipteki diğerleri bunu farklı görebilir. Bunun tersi de doğru olabilir; bir lider kendini çok eleştirebilir veya diğerleri onun iyi olduğunu düşünürken kendisi böyle düşünmeyebilir. Ya da belki lider çoğunlukla başarılıdır, ancak bakış açısını bulanıklaştıran veya olabileceğinden daha az etkili hale getiren belirli davranışlar veya düşünceler vardır. Bir inancın veya zihniyetin yaklaşımlarını nasıl etkilediğini veya ekip tarafından hissedilmediğini fark etmeyebilirler.
Öz-farkındalık eksikliği, başkalarının sunabileceği nüansların ve bakış açılarının değerini fark etmemeye yol açar, bu da en iyi çözümleri bulamamak ve aynı zamanda önemli ilişkileri güçlendirmemek anlamına gelir. Yaratıcılığı ve yeniliği sınırlayabilir, motivasyon kaybına yol açabilir. Bu türden düşünceler ve ilgili diğer tutum ve davranışlar, düşünceler ve duygular hakkında farkındalık geliştirerek lider, kendisiyle, ekibiyle ve hayatındaki diğer insanlarla farklı bir ilişki kurmaya başlayabilir. Bu noktada koçluk, bir liderin olumsuz düşüncelerinin daha fazla farkına varmasına yardımcı olabilir.
İletişim tarzını değiştirmeye yardımcı olabilir
Hem sözlü hem de sözlü olmayan iletişim becerileriniz etrafında daha yüksek düzeyde bir öz farkındalık oluşturmak, oyunun kurallarını değiştirebilir. Liderler için bazen iletişimi bir beceri seti olarak görmezlikten gelmek söz konusu olabilir (en azından ihtiyaç veya sorun bariz hale gelene kadar). Belki de yeni bir durum (örneğin, bir şirket dönüşümü) veya kişilerarası bir zorluk (örneğin, toksik bir ekip üyesi veya çatışmalar) söz konusudur.
Her iki durumda da liderler, olağan iletişim tarzlarının amaçlanan sonuçları almadığını görebilir. Bir lidere daha etkili iletişim kurması için koçluk yapmak, net beklentiler belirlemeyi, yapıcı geri bildirimde bulunmayı ve hatta bir liderin sözsüz iletişimini değiştirmeyi içerebilir. Ek olarak koçluk, liderlerin başkalarıyla kullandıkları dili inceleyerek ekipleri için daha kapsayıcı ve destekleyici bir ortam yaratmalarına yardımcı olabilir.
Dinleme becerilerini geliştirmeye yardımcı olur
İyi bir dinleyici misiniz? Başkalarının ne dediğini, ne düşündüğünü gerçekten duyuyor musunuz yoksa sadece konuşabilmek için karşınızdaki kişinin konuşmasını kesmesini mi bekliyorsunuz? İyi liderlik, çoğu kişinin düşündüğünden daha fazla dinlemeyi içerir. Liderler, dinleme becerilerini geliştirerek ve başkalarına uyum sağlayarak, kendileri ve ekipleri için çok çeşitli potansiyel faydaların kilidini açabilirler. Bir koç, takımlara liderlik ederken çok değerli olabilecek iletişim ve aktif dinleme becerilerinin geliştirilmesine yardımcı olabilir.
Açık çalışan hedefleri ve beklentileri belirlemeye yardımcı olur
Koçluk uygulamalarının tamamında hedefler belirlemek ve bu hedeflere ulaştıracak yolları belirlemek çok önemlidir. Bu durum, hayatın birçok alanı ile birlikte iş yerleri için de geçerlidir. Koçluk uygulamalarının özünde hedefler bulunur ve bireyleri hedef odaklı bir anlayış geliştirmek noktasında destekler. Benzer şekilde ekibiniz için net hedefler ve çalışan beklentileri belirlemek, çalışan başarısının anahtarıdır. Bu hedefleri belirlerken, çalışanların sorularını ve geri bildirimlerini teşvik etmeniz, onları sürece dahil etmeniz katılımı ve motivasyonu artırabilir. Koçluk bu konuda önemli bir destekçi olacaktır.
Özdenetim sağlar
Liderleri sürekli olarak başkalarıyla etkileşim halindedirler ve bunun bir etkisi vardır. Bu günlük etkileşimlerin, doğrudan iletişimlerin iş yerinde aidiyet ve dahil olma duygusu, iş tatmini ve bağlanma üzerinde büyük bir etkiye sahip olduğu bilinen bir gerçektir. Dolayısıyla bir lider duygularını düzenleyemediğinde, kendi yargılarını bulandırabilir ve çevreyi ve diğer herkes için deneyimi olumsuz etkileyebilir.
Etkili koçluk, bir liderin kendi duygusal tepkilerini düzenlemede daha iyi olmasına yardımcı olabilir. Kendi kendini düzenlemeyi öğrenmek, lider ve ekibi üzerindeki etkilerini azaltmak için kalıpları ve potansiyel tetikleyicileri tanımlamayı içerebilir. Mevcut olan duyguyu adlandırmak bile, kişinin çeşitli durumlara tepkilerini daha iyi yönetmesine yardımcı olmak için uzun bir yol kat edebilir.
Sürekli gelişim inancı ve motivasyonu sağlamaya yardımcı olur
Koçluk, bireylerin sabit bir inancın veya anlayışın aksine, bir gelişme anlayışının kilidini açmasına yardımcı olabilir. Bu tür bir anlayışla liderler, engelleri tedirgin edici veya korkulacak bir şey değil, gelişme fırsatları olarak görebilirler. Örneğin durumlar karşısında esnek olmak, proaktif olmak ve yaratıcı düşünmek, geliştirilmesi gereken güçlü bir beceridir. Zorluklar ortaya çıktığında, onları barikat olarak düşünmek yerine müşteriler, ürünler veya ekipler için gelişme veya geliştirme fırsatları aramak önemli bir beceridir.
Empatiyi geliştirmeye yardımcı olur
Başkaları için kolayca empati kuran liderler, rollerinde genellikle daha etkilidir. Bir çalışan bir zorlukla mücadele ederken, başarılı liderler onun bu durumunu anlayarak, kabullenerek ve kendi sorunuymuş gibi çözüm çabası göstererek değer sağlayabilirler. Daha çok anlayışlı olmak ve çalışanlarını zor zamanlarda daha iyi desteklemenin yollarını ararlar. Bu da çalışanların, kendilerini özellikle sıkışmış veya zorlanmış hissettiklerinde, liderleri gerçekleri konuşmak, anlatmak, çözüm bulmak için güvenli bir yer olarak görmelerini sağlar.
Olumlu bir tutum sergilemeye yardımcı olur
Liderler, ekiplerinin günlük operasyonlarının her zaman sorunsuz yürümesini dilese de ara sıra engellerle karşılaşmaları kaçınılmazdır. Küçük bir yanlış iletişim veya büyük bir hata olsun, olumsuz bir durumu ele alma şekliniz liderlik becerileriniz hakkında çok şey söyler. Siz veya bir ekip üyesi, yaptığınız belirli bir eylemin işe yaramadığını fark ederse, geçmişte yaptığınız ve işe yarayan bazı şeyleri hatırlayıp, bunlar üzerinde durmak olumlu enerji sağlayacaktır.
Ayrıca sorunlardan ziyade çözümlere odaklanmak, ekibinizin olumlu katılımı sürdürmesine yardımcı olabilecektir. Olumlu bir ortamın daha ilgili ve üretken bir iş gücü yaratması daha olasıdır. Koçluk uygulamaları ile desteklenmiş bir farkındalık kazanan iyi bir lider, olumlu bir hava, bir coşku ve güven sağlayarak, çalışma ortamlarında yaratabilecekleri etkinin olumlu sonuçlarını görebilecektir.
İzleyenleri motive etmeye yardımcı olur
Gerçek bir lider insanları olumlu yönde etkilemelidir. Çalışanlar veya iş arkadaşları hırslarını ve tutkularını kaybettiklerinde, gerçek bir lider onlara enerji verebilir ve motive edebilir. Liderler insanları nasıl motive eder? İlk olarak, insanların neye ihtiyacı olduğunu ve ne istediğini bilirler. Örneğin, bir çalışan sıkı çalışmalarının takdir edilmediğini düşündüğü için motivasyonunu kaybederse, iyi bir lider o kişiyle konuşacak ve hak ettiği takdiri sunacaktır.
Bazen insanlar zorluklarla karşılaştıklarından, aynı tekrarlanan görevleri yapmaktan bıktıklarından veya katılmaları istenmediği için hayal kırıklığına uğradıklarından motivasyonlarını kaybederler. İyi bir lider, nasıl olduklarını görmek için ekip üyelerini aramalı, dikkatle dinlemeli ve sürece daha fazla dahil olmaları için onları güçlendirmelidir.
Olumlu bir çalışma ortamı yaratmak da önemli bir motive edici faktördür. Koç, bu tür alanlarda, insanların nasıl motive edileceği konusunda önemli bir birikim sahibidir. Liderlik becerileri ve kişilik özellikleri ile uyumlu bir şekilde bunların nasıl ele alınacağı konusunda önemli bir destekçidir.
Etkili liderlerin yalnızca yönettikleri ekip üyeleri üzerinde değil, aynı zamanda bir bütün olarak şirketleri üzerinde de büyük etkileri vardır. Büyük liderler ile birlikte çalışan bireyler daha mutlu, daha üretken, daha verimli, daha motive ve kuruluşlarına daha bağlı olma eğilimindedir ve bu, kuruluşun en tüm seviyelerindeki herkese ulaşan bir dalgalanma etkisine sahiptir.
Koçluk, öğrenen organizasyonlarda, gelişen liderlerin beceriler kazanmasında büyük bir rol oynar. Mesleki gelişimi kolaylaştırma ve performanslarını iyileştirme, yalnızca sonuç açısından değil, aynı zamanda kuruluşta yer alan insanların refahı ve çok daha uzun vadeli kurumsal sağlık için de önemlidir.
Yukarıda ele alınan becerilerin tümü öğrenilebilir. Kişisel liderlik tarzınızın daha fazla farkına vararak, belirli alanlara odaklanmak ve koçluk ile becerilerinizi geliştirmek mümkündür. Bu, iş yerinde bağlılığı artırmanıza, çalışanlarınızın refahını artırmanıza ve kurumsal başarı için değişimi daha etkili bir şekilde yönlendirmenize yardımcı olacaktır.